en Lilth ontketent …..
Lilith. De eerste vrouw op aarde, die naar Adam ging en hem wilde beminnen als gelijke, als de adem van man en vrouw waarin de hemel bloeit. En Adam, die haar afwees omdat hij wilde dat ze zich ondergeschikt maakte.
Ze ging weg. Vervolgde haar pad. Alleen. Later, veel later werd ze gezien als een demon, de slang die Eva verleidde, de afgeleide vrouw uit Adam’s rib, om te eten van de boom der kennis en te weten van goed en kwaad.
Was Adam er even niet bij dat hij haar niet kon ontvangen? Had God soms een vergissing gemaakt door zo’n slappeling als Adam te creëren? En hem dan de gewillige Eva te schenken.
God toch … foei!
Ik ontving Lilith in mij
Ik zat tegenover hem. Hij heette mij welkom. In heel mijn wezen in alles dat ik ben. Ik ademde en voelde mijn kracht, open gaan. Hij week niet en keek me onverschrokken en liefdevol aan. Lilith ontwaakte in mij. En ik opende mij voor haar. In alles.
Kom maar, zei hij, kom maar. Je bent welkom. Heel voorzichtig en schuchter kwam ze tevoorschijn. Verlegen bijna. Keek hem aan. Echt? Ja, echt. Spreek je uit. Het was voor Lililth heel wat om in alles opeens echt gezien te worden.
En er kwamen woorden van wanhoop, van altijd klein moeten blijven en kinderen baren, van zorgen voor mannen en onderop liggen. Van je te moeten wapenen, ook op je werk, voor opmerkingen over je vrouw-zijn, voor vrouw zijn…..
Het scheppend vermogen
Maar zij, Lilith, kent duister en Licht, de scheppende krachten noodzakelijk om te creëren. Een grote vergissing om het licht aan mensen zoals Adam en Eva te geven en het donker aan Satan. Het brengt dualisme.
Terwijl Lilith eenheid is. De verre uithoeken der emoties, furie en nijd, kalmte en zachtheid en oneindige tederheid, de diepste warmte die een vrouw kan bieden. En dat ze in álles ontvangen wil worden. Ze kwam tevoorschijn en eiste haar plek.
Hoe had de samenleving, met de Adam’s in het bijzonder, toch haar kunnen verstoten en haar niet in gelijkwaardigheid omarmen? Hoe was het toch mogelijk geweest dat ze in haar pure scheppingskracht niet werd erkend?
Hij zei, je bent welkom. Kom maar. En … met Lilith wil ik het wel. Zijn ogen vonkten en hij meende het echt. Dat zag ze en ze liet haar vúúr nog verder vlammen. Kom maar, zei hij, je bent welkom. En de strijd verdween ….. ze verzachtte en keek hem aan.
Ze vertrouwde hem. Leunde steeds verder naar achteren tot zij op de grond lag in open lotus houding. Ogen naar de hemel. Kom maar, zei hij, je bent welkom. En zo lag ze daar, voor het eerst in volledige zachtheid. Lilith. Ze zuchtte.
Voorbij de kwetsbaarheid
En raakte disconnected. Want, Lilith die in álles ontvangen wordt, die er helemaal mag zijn. Die heeft even geen taal meer. Die weet niet wat het is om zonder strijd te leven, zonder haar kracht te moeten temmen, die als een demon wordt gezien.
Er gebeurde lange tijd niets.
Het is ook ongewoon. Dat een vrouw zo open ligt voor een man, zonder dat hij daar misbruik van maakt. Of haar gaat vertroetelen en daarmee kleiner maakt. En deze man, deze man zei, voel je ons veld nog?
Welk veld, dacht ze, hoezo veld? En gedachten ‘hoe te handelen’ schoten door haar hoofd. Een zakelijk gesprek beginnen? Gewoon rechtop gaan zitten en een grapje maken? Je in zijn armen nestelen (en eigenlijk disconnected zijn)? What to do?
Veld. Man. Niet weten. Welkom zijn. Echt, welkom zijn ……
En heel langzaam krabbelde ze op en zag de man die haar welkom heette.
Opnieuw maakte ze contact, van hart tot hart, waar geen woorden nodig zijn.
Welkom was ze.
Die veiligheid maakte dat ze tóen pas, tóen pas haar vertwijfeling ruimte kon geven. Ze was toch een goede schepping geweest? God had toch geen vergissing gemaakt door haar te scheppen? Waarom werd ze dan niet ontvangen, nota bene door de eerste man?
Woedend van pure wanhoop. Van haar jaren van verstoten zijn, geen plek hebben, zich wendend tot Satan en het duister, Samael, de engel des doods, die haar metgezel werd. Maar alles, dat alles, was toch niet nodig geweest als zij was ontvangen in het allereerste begin.
Zij, Lilith, die licht en duisternis kent.
Zelfbeschikking
De man sprak daarop tot de schepper. Dat hij, als man, Lilith naast zich wenst en niet langer Eva, een afgeleide vrouw, gemaakt uit een deel van hem, maar een pure vrouw, in haar eigen kracht in álle aspecten die een vrouw in zich draagt. Naast hem. Lilith.
Pure zelfbeschikking. Om het niet aan God over te laten Adam en Eva te laten ronddartelen in het paradijs, naïef, zonder de inzichten van de boom der kennis. Een man, die wíl wéten en zelf zijn keuzes maakt hoe te leven in het Aardse paradijs.
Lilith brak. De tranen van verdriet konden eindelijk stromen, ze gaf zichzelf vrij. In nabijheid van een man die haar erkende voor alles dat ze is. En áls een man je wérkelijk ziet, kun je je als vrouw nergens meer achter verschuilen. Dan sta je op in grootsheid.
Ze keek hem aan. Gelijkwaardig. Open. Sterk. Kwetsbaar. Alles, alles dat een mens kan zijn.
Zij verrees, zonder wrok en zonder woede in al haar pracht. En zij zette de Holy Grail in hun midden. De heilige graal van menselijk contact, van pure zelfbeschikking te leven als Goddelijke wezens op aarde.
Wat verder nog ter tafel kwam
De man, die tegenover haar zat hoorde al de mannen in de wereld fluisteren, please, please heb mededogen, heb mededogen met de mannen. En hij vroeg aan Lilith die daar zat in al haar kracht, om mededogen voor de mannen.
Haar ogen schoten vuur. Haar adem brieste: vraag dat mij niet! Mededogen voor mannen die níet opstaan in eigen kracht en geïntimideerd zijn door vrouwen. Eerst haar niet als gelijke aanvaarden en dan mededogen vragen!
Heb geen medelijden met mij, voegde ze hier nog aan toe. Zoals ik ook geen medelijden met jullie zal hebben. En de man, die tegenover haar zat bemerkte dat hij niet namens zichzelf had gesproken en sprak zich werkelijk uit.
Over de wereld van waarde. Waarin feminin en masculin gelijkwaardig richting geven aan onze aarde. Over de tijd van liefde die is aangebroken. Van ware masculiniteit. Waarin hij náást en met Lilith zorg draagt voor het leven op aarde.
In liefde. Als het leven zelf.
Maatschappelijke relevantie
Cultuur
Voor het woord God kun je ook overal liefde lezen. Ik geloof niet persé in éen God of almachtig wezen, wel dat wij zoiets als het goddelijk vuur of de universele vonk in ons dragen
Het verhaal van Adam en Eva is niet perse ‘waar’, wel waarachtig en van grote invloed op onze cultuur en beleving van onze werkelijkheid. Lilith verwelkomen is een beweging in de tijdgeest.
Feminien en masculien gaat niet persé over ‘mannen’ en ‘vrouwen’ maar over deze aspecten binnen onze samenleving én binnen onze eigen persoonlijkheid.
En veiligheid
Een boardroom binnenwandelen en praten over de grotere betekenis en compassie voor de ‘tegenpartij’ tonen. Woorden van liefde spreken en begrepen worden. Even om stilte vragen om alles werkelijk te doorvoelen voordat je antwoord geeft.
Feminine waarden. Waarop wij vrouwen, niet altijd zijn geconditioneerd. Geleerd ons ‘mannetje’ te staan en door het feminisme ook uitgedaagd om masculien gedrag te vertonen én feminien gedrag te verwachten van mannen. (lees hierover de blogpost ‘Mijn eerste ontmoeting met een feministe’)
Altijd ‘s nachts kunnen fietsen. Een strakke jurk dragen en niet lastig gevallen worden in een club. Mannen aan kunnen kijken zónder een spoor van angst en niet stiekem te checken of je hem aan zou kunnen mocht het nodig zijn of waar de vluchtroutes zijn …..
Vrouwen zijn eigenlijk altijd op hun hoede. Kwetsbaarheid tonen wordt daarnaast vaak verward met kwetsbaar zíjn, een vraag om bescherming en het benadrukken van hulpbehoevendheid. Vrijheid ontstaat altijd in verbondenheid. Vrijheid geef je samen vorm. Verbinding vanuit autonomie. Feminien en masculien in autonome kracht. Waarin kwetsbaarheid kan bestaan.
Masculien en feminien …… als oplossingsrichting
Deze twee krachten, masculien en feminien, zijn de basiskrachten in het universum. Ze zijn ook werkzaam in onze samenleving en de manier waarop we de wereld om ons heen creëren. Het masculiene is expansie, groei en gericht op veroveren (land op water!!). Het feminiene is vormgevend en bepalend voor de vorm die de groei-impuls in de praktijk aanneemt (water als voedingsbron!). In de juiste verhouding ontstaan vormen die gebalanceerd, levenskrachtig, houdbaar, duurzaam zijn.
Gelet op wat er in de wereld allemaal misgaat is in de huidige cultuur de verhouding tussen masculiene en feminiene krachten en waarden grondig verstoord. De aarde en het leven erop worden in tal van opzichten misbruikt en verkracht. Vaak door dominante masculiene krachten die manifesteren zonder harts-energie (leven-gevend, het feminiene principe) en zich grensoverschrijdend gedragen.
En daarnaast staat vaak het feminiene wat klagend aan de zijlijn of zich af te vragen hóe te manifesteren en waar ruimte is voor beslissingen die waarde creëren op álle niveaus. Het verhaal van Lilith en de ceremonie zoals hierboven omschreven, geven een prachtige metafoor hoe om te gaan met deze principes en de balans te herstellen.
Beide krachten samen, in hun interactie, vormen het scheppende beginsel, ze kunnen niet zonder elkaar. Maar het gaat niet om een 50/50 verhouding. De ideale verhouding tussen de twee krachten die in de natuur overal is terug te vinden, is de gulden snede. In getallen uitgedrukt 1:1,618…, de vormgevende kracht is ruimer aanwezig om de ontwikkeling van levensvormen en daarmee het geheel van het leven in balans te houden.
De uitnodiging en de gulden snede
De onbalans in onze samenleving is alleen opnieuw in balans te brengen als de verhouding masculien – feminien in de buurt van de gulden snede wordt gebracht. Een culturele opgave die vraagt dat vooral de feminiene, containing, vormgevende kracht veel sterker naar voren wordt gebracht. En authentieke masculiene kracht die het feminiene hiertoe uitnodigt.
Met de Eva’s van deze wereld gaan we dat niet redden. Daar is Lillith, de oorspronkelijke vrouw in haar volle en zuivere kracht voor nodig, niet een vrouw als Eva, een derivaat van de man. En daarnaast, ach arme Adam ……. die een vrouw niet als zijn gelijke zag, hebben we ook mannen nodig die de vrouw als autonome én gelijkwaardige kracht verwelkomen.
Het is interessant te onderzoeken hóe we dit vorm kunnen geven in deze tijd. Opmerkelijk is dat Lilith héél veel tijd nodig had, en een flinke fase in het niet-weten doorbracht, voordat zij tot haar pure kracht en zuivere vorm kon komen. Kracht zonder woede en wrok. Kracht in ontspanning. Deze ontspanning is noodzakelijk om de juiste verhouding tussen feminin en masculin te laten ontstaan.
In onze cultuur zijn we gewend dit niet-weten meteen in te vullen. Een vrouw door ogenblikkelijk haar overlevingsinstincten te volgen en masculien gedrag in te zetten, een zakelijk gesprek te beginnen, het niet-weten te maskeren want anders ‘win’ je het niet in een gesprek of situatie. Een man gaat sussen of the lead nemen om dit niet-weten in te vullen.
En zo belanden we weer in the battle of the sexes. Zonder dat ware, authentieke feminiene en masculiene krachten tot volle bloei komen. Ook is interessant dat de rol van masculien dus ánders is dan we tot nu toe percipiëren (initiërend, veroverend, richtinggevend) maar zich ook richtend op het creëren van een veilige setting waarin het feminiene in álle aspecten wordt verwelkomd. Gericht op het creëren van een vreugdevolle samenwerking van beide kwaliteiten. Het gaat om een gezamenlijk emancipatieproces. Van vrouwen én mannen. Persoonlijke ontwikkeling om beter in de eigen authentieke kracht te komen. En zo samen de grote vraagstukken van onze tijd aan te pakken en te kunnen.
De gevolgen van de onbalans tussen masculiene en feminiene krachten en waarden in onze cultuur zijn overal zichtbaar. In alle domeinen van de samenleving. Maar het meest wellicht in de economie. In het kapitalistische stelsel domineren masculiene waarden. Groei, winst, harde meetbare doelen, exploitatie. Dat heeft veel materiële welvaart gebracht. Maar in toenemende mate ten koste van mensen en de aarde; ten koste van ‘zachtere’ waarden. In de huidige omstandigheden disfunctioneert het economisch en maatschappelijk stelsel; ondergraaft daarmee zichzelf. Populisme, klimaat, sociale en ecologische (on)duurzaamheid.
Vandaar de noodzaak om onze manier van leven en samenleven opnieuw vorm te geven. Via grote transities. Zoals op het gebied van energie, circulaire economie en technologie. Maar vooral door de manier waarop we mens (willen) zijn in deze tijd. Door een volgende ‘release’ van onszelf te ontwikkelen. Door daarin een betere balans tussen masculiene en feminiene waarden en krachten te realiseren. En met dat als basis een ‘caring’ economie en samenleving te creëren die gericht is op ecologische houdbaarheid, inclusiviteit en kwaliteit van leven.
Let’s go!
Bevrijd de Lilith in jezelf. Zoek haar op. Heet haar welkom in de vrouwen om je heen. Durf jij het aan? Om dit ten vólle te onderzoeken, hoe het werkt binnen jouw organisatie of in het vormgeven van jouw (professionele) leven?
Noor Bongers winterzonnewende 2017
Deze publicatie is tot stand gekomen door een ceremonie van Noor Bongers en Herman Wijffels.
En voor het eerst gepubliceerd op 30-1-2018 op Noor’s weblog.
- In the Golden gate ….. Noor Bongers 2015
- tekening Milo Manara op de computer van Noor
- ontwerp voor Transformatiehuisje in het zonlicht
- Het porselein van Jessica Harrison
- bezoekers voor het schilderij van Cora van Vliet in Galerie Frank Taal
- Kisses, the Government
- Virgin of Mercy, beeld van Elisabet Stienstra in de tentoonstelling over Maria in het Catharijneconvent Utrecht, foto gemaakt door Noor Bongers
Virgin of Mercy, beeld van Elisabet Stienstra in de tentoonstelling over Maria in het Catharijneconvent Utrecht
Deze foto is de originele illustratie bij dit artikel. Natuurlijk voor sommigen aanstootgevend. In de tentoonstelling stond er een bordje bij dat de pose van deze vrouw voor oproer zorgt, niet vanwege het seksuele, maar vanwege het grote zelfbewustzijn dat hier uit spreekt. She owns it. Haar seksualiteit, haar vrouw zijn. ALLES. Vandaar dat deze illustratie écht bij Lilith past, ook al heet ze Virgin of Mercy. Maar hey, geven wij niet allemaal het Goddelijke vorm?
Uit de catalogus van de tentoonstelling:
“De exhibitionistische maar ook sacrale houding van Virgin of Mercy is gebaseerd op Sheela-na-gigs uit de vroege middeleeuwen in Ierland en Engeland, beeldjes van vrouwen die hun geslacht tonen. Ze hingen boven de deuren en ramen van kerken. Een krachtige aanblik om het kwaad af te weren, een confrontatie met waar we allemaal vandaan komen. Het hier samenkomen van het volkse, heidense en Christelijke, inspireerde Elisabet Stienstra om te ontsnappen aan de clichématige representatie van vrouwen”
