Een goede balans tussen feminiene en masculiene kwaliteiten is een balans tussen het bieden van structuur én sturen op flow en intentie. Het zó de moeite waard om deze combinatie toe te passen in beleid en bestuursstijl. Niet altijd gemakkelijk, maar het geeft een prachtig resultaat. Een economie van waarde.

Waarin het goed toeven is.

 

The tales of two brains

Er is een prachtig filmpje op het internet The Tale of two brains, waarin Mark Gungor zó zichtbaar maakt dat het mannelijk en vrouwelijk brein echt anders werken. Hilarisch en herkenbaar.

Het mannelijk brein houdt van structureren, in controle zijn, beheersbaar maken. Het heeft afzonderlijke vakjes voor van alles; het werk, de vrouw, het probleem, de hobby. Het zijn vakjes die niet met elkaar communiceren. Een probleem oplossen is het probleem oplossen. Daarna ga je weer iets anders doen, vol goede moed en zin. Daarom kan een man ook aan niets denken, als hij even in de Nothing Box zit, en denkt niet aan zijn vrouw als hij met de auto bezig is.

Een vrouwenbrein werkt anders. Daarin is álles met álles verbonden, altijd. De innerlijke en uiterlijke wereld, wat je voelt, doet en zegt. Wat de ánder zegt. Het is een fluïde brein dat continu met alles in beweging is. Daar horen de auto en de man en het werk dus opeens wél bij elkaar. Vrede is hier niet de NothingBox (helaas dames!). Vrede betekent in het vrouwelijk brein dat ál die aspecten met elkaar in harmonie of op zijn.

Deze verschillen in denkwijze zie je terug in het oplossen van een probleem. Waar mannen zich eerder bedienen van controle, regels en structuur, kijkt een vrouw eerder naar het geheel van parameters en draait aan enkele sleutels waardoor het gehele systeem in beweging komt. Zij denkt en handelt inclusief. Waar het ‘masculiene’ een systeem verzint en ontwerpt, zoekt ‘het feminiene’ naar de kern en doet een interventie, zodat er beweging ‘van binnenuit’ ontstaat.

Een goede balans tussen feminiene en masculiene kwaliteiten is een balans tussen het bieden van structuur én sturen op flow en intentie. Je kunt in deze zin al zien dat dát schuurt en soms lijnrecht tegenover elkaar staat. Toch is het zó de moeite waard om deze combinatie toe te passen en te onderzoeken in beleid en bestuursstijl.

De normen maken de waarden onmogelijk 

Rond het jaar 2000 schreef ik een artikel ‘De normen maken de waarden onmogelijk’, over het beleid van premier Balkenende waarin hij ‘waarden en normen’ steeds naar voren bracht. Het werd zo gemakkelijk gezegd door hem … waarden en normen. Zoals ‘kunst en cultuur’ ook altijd in éen adem worden genoemd, maar wezenlijk van elkaar verschillen.

Dat is ook zo bij waarden en normen.

Heel verschillend.

Bovendien, waar je door de bomen het bos niet meer ziet, zo kan je door de nórmen de wáárden niet meer zien. Normen dien je te volgen. Waarden liggen dieper en zijn vormgevend aan het leven zelf. Maakt een norm een bepaalde waarde nog wel mogelijk? Zie je de onderliggende waarde als je normatief handelt?

Een masculiene manier is het ópleggen van normen, waar mensen zich aan moeten houden, zodát de waarden gewaarborgd blijven. Dus: voor vrijheid stel je normen op, of sancties voor mensen die de vrijheid (van anderen) schenden. Maar hoe zit dat met een diepere waarden als Liefde. Welke norm hanteer je als mensen niet liefdevol omgaan met andere mensen?

 

Great Place to Live als voorbeeld 

Zelf heb ik een tijd een netwerk geleid rond de kernwaarden Lef, Liefde en Integriteit. Ik wilde niet gaan ‘controleren’ wie de bijeenkomsten konden bezoeken, maar wel de kwaliteit van het netwerk hoog houden. Ik wilde dat deze kernwaarden zichtbaar waren in álle facetten van Great Place to Live; in de krant, in de bijeenkomsten, in de kwaliteit van het netwerk.

Ik ben toen mensen gaan toetsen op de kernwaarden. Mensen die de kranten ontwierpen, artikelen schreven, participeerden. Als ik met hen in gesprek ging, toetste ik ‘Heb je Lef om je hoofd boven het maaiveld uit te steken? Doe je dat vanuit Liefde, voor jezelf, voor de aarde en voor je medemens? En ben je integer zodat we zaken kunnen doen op basis van vertrouwen en niet op controle?’. Dit vormde de identiteit van mijn merk.

Als ik ergens twijfels had, ging ik het gesprek daarover aan. Best intens. Want dat zijn niet de meest gemakkelijke gesprekken als je twijfelt aan iemands integriteit. Het werkte wél! Het was zo radicaal helder dat mensen zich openden. En niet zelden een enorme groei in hun ontwikkeling maakten, juist door hierover in gesprek te gaan.

Omdat ík voor deze waarden ging staan, en de consequenties aanvaarde, deden anderen het ook. En zo werd het netwerk een empowerment rond Lef, Liefde en Integriteit.

Pas na een aantal jaar vertelde ik openlijk deze drie waarden. De jaren ervoor had ik dat wat stilletjes gedaan. Voor de buitenwacht was het een netwerk van voorhoedespelers in Nederland, rond sociale innovatie, nieuwe manieren van ondernemen en andere zienswijzen op ons financiële systeem, het onderwijs en de zorg. Als imago waarden koos ik voor ‘kraakhelder, eigentijds en ongrijpbaar’. Dus dát was wat de mensen zágen.

Als ik op ‘normen’ was gaan zitten en een masculiene bestuursstijl, had ik allerlei parameters moeten ontwikkelen. Normen waar artikelen, mensen of projecten aan zouden moeten voldoen. Maar dat deed ik niet. Ik toetste alles en iedereen op deze drie kernwaarden en stuurde (zeer strak) aan op het volledig doorleven én zichtbaar maken van deze kwaliteiten. Deze waarden werden vóelbaar, ervaarbaar, boden een context.

Het masculiene element in deze bestuursstijl is dat het voor mij een strategische keuze is geweest om dit zo te doen. De waarden vormden de basis van de organisatie rond het netwerk. Werden het uitgangspunt voor de vormgeving en ontwikkeling. Deze waarden boden dus structuur voor ontwikkeling. Het verzorgen van een veilige bedding, een context (of eco-systeem) is een nieuwe vorm van masculien gedrag.

Bovendien had ik support van mijn directeuren om dit zo te doen. De context was dus veilig.

Waardoor zowel ik, als het netwerk konden vliegen.

 

Terug naar vandaag 

Hoe ziet we deze combinatie terug in bestuursstijlen in de actualiteit?

In een aantal voorbeelden van grote maatschappelijke issues wordt zichtbaar hoe het masculiene element van beheersing en controle geen ruimte meer geeft aan de onderliggende waarden. Waarden die de basis vormen van een goede economie en een vitale bevolking.

 

Het vrouwenquotum 

Dit quotum zegt niets over feminiene kwaliteiten, maar enkel over gender. Het zegt niets over de toegevoegde waarde van feminiene kwaliteiten en/of vrouwen in de top van het bedrijfsleven, het zegt alleen dat het móet. Op basis van gelijke monniken, gelijke kappen.

Maar vrouwen zíjn anders dan mannen. Wel gelijkwaardig, maar niet gelijk. Hoe geef je beleid vorm dat uitnodigt diversiteit te omarmen? Hoe nodig je uit tot zichtbaar maken dat feminiene kwaliteiten in een onderneming leiden tot betere resultaten? Wat is dan de norm?

Het is een gelegenheid om deze discussie te verplaatsen van ‘de strijd tussen mannen en vrouwen en het glazen plafond’ te verplaatsen naar de toegevoegde waarde van feminiene én masculiene kwaliteiten in het vormgeven van een duurzame toekomst.

Lees hierover ook het artikel dat ik eerder schreef op Lilith Ontwaakt: Het Vrouwenquotum.

De zorg

Veel mensen die in de zorg werken, doen dit uit liefde voor mensen. De zorginstelling is echter een kapitalistische organisatie met een winstoogmerk waarbínnen de waarden zijn vervat. Alle liefde wordt hierin teruggerekend naar geld en efficiëntie.

Zónder liefdevolle aandacht te erkennen als toegevoegde waarde.

En zo komt het dat er (bijvoorbeeld) 3 minuten beschikbaar zijn voor het aantrekken van steunkousen en daar ook op wordt gecontroleerd. Of de cliënt zich fijn en prettig heeft gevoeld of dat de zorgprofessional woorden heeft uitgewisseld die van invloed waren op het welzijn van de cliënt blijft onzichtbaar.

Wat is werkelijke kwaliteit? Vraag je je dan af.

En hoe maak je dit zichtbaar.

In mijn project Gezonde Wijk voor de gemeente Arnhem en in Levenslust for Life voor de gemeente Utrecht ontwikkelden wij parameters en een vorm van regie in de keten van zorg en bewoner, die recht doen aan het vakmanschap van de professional én aan de vitaliteit van bewoners. In Zelfsturing, waardering en gezondheid in uw buurt, schreef ik er over, gepubliceerd op ManagementIssues.com van Max Herold.

 

De Corona maatregelen ….. 

In ‘De onzichtbare vijand die van iedereen een verdachte maakt’ en concludeerde ik dat zorgen voor de Volksgezondheid wel wat verder gaat dan ons beschermen tegen een virus. Mogen we van onze overheid versachten dat zij zorgdraagt voor een wereld waarin vitaliteit ontstaat?

Hoe ziet de samenleving er dán uit?

Onze regering hanteert een andere strategie: repressie en controle. Nog niet eerder hebben we zulke dwingende normen ontvangen; verplicht afstand houden, mondkapjes in de trein, verbod op samenkomst. En of je het nu eens bent met de maatregelen of niet, welke waarden nodigen zij uit, of representeert dit beleid?

Als ik de redenatie zou omkeren: veiligheid ontstaat in een samenleving waar mensen vertrouwen hebben in elkaar. Waarin iedereen (ook ouderen) een volwaardige plek hebben. Waar mensen aanspreekbaar zijn. Daarin kan ook vitaliteit ontstaan. En een vitale bevolking is vaak ook gezond, sterk en weerbaar.

Op een heel diep niveau ontwrichten de huidige maatregelen vitaliteit, veiligheid én gezondheid. De maatregelen maken dat mensen zich verregaand van elkaar vervreemden en geen contact meer maken.

Hoe ziet het pakket maatregelen er uit dat waarde creërend is voor onze maatschappij?

Zijn feminiene waarden wel zo zacht? 

Feminien wordt altijd als ‘de zachte kant’ omschreven, als ‘zorgen voor’ en ‘luisteren naar’. Maar zoals je ziet zijn feminiene waarden helemaal niet zo zacht. Het vraagt Lef om deze kwaliteit als uitgangspunt te nemen en een volwaardige plek te geven in beleid en bestuur.

En naast de waarden is het ook een specifieke natuur: het feminiene is receptief. Ontvangend. Open. Dit in tegenstelling tot het masculiene, dat is létterlijk penetrerend. Een impuls gevend. Daarom kan een man een kamer in lopen en meteen zeggen wat hij komt doen en wenst, ongeacht te context. En neemt een vrouw eerst alles in zich op, herinnert zich haar intentie, luistert goed, alvorens naar voren te komen.

Dit is een wezenlijk ándere manier.

Vrouwen hebben geleerd om in de bestuurskamer de masculiene manier te doen, pitchen, meteen zeggen wat je wenst, daadkrachtig optreden. Zij dwaalt hier weg van haar receptieve natuur, die zacht is en ontvangt, alvorens te kunnen geven. Zij géeft door eerst te ontvangen.

Onderzoek dit principe eens in jouw organisatie of in jouw stijl van besturen. Zowel als man als als vrouw is het een mooie verkenning. Hoe werkt dit? En hoe zie je dit terug in het nemen van beslissingen?

Bovendien vraagt het een veilige setting waarin een vrouw in haar natuurlijke receptiviteit aanwezig kan zijn. Vaak wordt dit in de organisatiecultuur verward met ‘afwachtend’, ‘geen mening hebben’ en daarmee komt deze kwaliteit niet tot bloei. Het vraagt kortom: om nieuw masculien gedrag. Dat ruimte maakt waarin het feminiene naar voren kan komen.

Het laat onverlet dat zowel mannen als vrouwen feminiene en masculiene kwaliteiten hebben. We kunnen daarom niet generaliseren. Biologisch gezien (plus en min polen van de chakra’s) heeft een man echter een Plus systeem en een vrouw een Min systeem. Pulserend, manifesterend. Versus receptief, geven vanuit ontvangen.

Naast deze natuur kun je ook kijken naar de kwaliteit van feminien en masculien. Masculien: doelgericht, resultaatgericht, rationeel, strategisch, een context creërend. Feminien: inclusiviteit, hoort en ziet ook het onbenoemde, ziet waar liefde stroomt, denkt en handelt vanuit heelheid.

Het is een diepte investering dit te onderzoeken en vorm te geven, én een heerlijk spel. Mét vruchtbare resultaten!

Een economie van waarde, waarin we met plezier leven.

Goed voor de mensen en de aarde.

 

Pluk de vruchten.  

En laat me weten als ik hierin iets voor je kan betekenen.

Het is bijvoorbeeld heel leuk om middels opstellingen en systemisch werk met deze thematiek te werken ‘Spelen met Lilith‘. Het brengt diepe patronen naar boven en is ook hilarisch. De invloeden liggen zó diep verscholen dat we het ons nauwelijks beseffen. Tot dat je het ziet ; )) en dan kun je er mee spelen.

Met groet! Noor Bongers

 

Dit artikel is geschreven n.a.v. de PodcastSerie ESSENTIEEL LEVEN, waarin Hans van Willigenburg Noor Bongers bevraagt over economie, leiderschap, politiek, liefde en de toekomst. In het tweede deel staat Leiderschap centraal vanuit feminiene waarden. De podcast kun je hier beluisteren.